Jubileuszowy XX Festiwal w 430. urodziny Sarbiewskiego
W tym roku przypada 430.rocznica urodzin pochodzącego z Sarbiewa na Mazowszu sławnego poety ks. jezuity Macieja Kazimierza Sarbiewskiego (1595-1640). Litwa ogłosiła ten rok Rokiem Sarbiewskiego; w Polsce Sejm przyjął Uchwałę dla jego uczczenia, zaś szkoła w Sarbiewie nosząca jego imię zlikwidowała Izbę Sarbiewskiego.
Całe szczęście, że jego na ziemi rodzinnej odbył się jubileuszowy, historyczny, ale niezwykle trudny w realizacji XX Międzynarodowy Festiwal ks. Macieja Kazimierza Sarbiewskiego „Chrześcijański Horacy z Mazowsza” pod patronatem Marszałka Województwa Mazowieckiego oraz Biskupa Płockiego, organizowany przez pasjonatów.
Najważniejszym akcentem – i sukcesem! – jubileuszowego Festiwalu była premiera dzieła M.K. Sarbiewskiego „Liryki i epody”, przetłumaczonego z łaciny przez prof. Elwirę Buszewicz z UJ w Krakowie na współczesny język polski.
„Liryki i epody” M.K. Sarbiewskiego oraz tłumaczka prof. Elwira Buszewicz (UJ Kraków)
Festiwal trwał trzy pełne dni (8-10 maja 2025), miał różnorodny program – skierowany i do dorosłych, i do młodzieży. Odbywał się w czterech mazowieckich miejscowościach: w Płońsku, Czerwińsku nad Wisłą, Płocku i u źródeł, w Sarbiewie, było więc dużo podróżowania, gdyż każdy festiwalowy dzień odbywał się w innej miejscowości lub nawet dwóch miejscowościach jednego dnia.
Prowadzący jubileuszową GALĘ, recytujący na różnych imprezach utwory M.K Sarbiewskiego, znany aktor Maciej Gąsiorek jako Maciej Kazimierz Sarbiewski
Jak zwykle była to impreza literacko-kulturalno-naukowo-edukacyjna, mająca na celu przypomnienie z rzeki zapomnienia ks. jezuity Macieja Kazimierza Sarbiewskiego – jako poety rangi europejskiej (uwieńczonego w Rzymie Wawrzynem Poetyckim przez Papieża Urbana VIII, co jest dziś porównywalne z Nagrodą Nobla); a zarazem jako uczonego, profesora Akademii Wileńskiej i kolegiów jezuickich, a także jako oratora i kaznodzieję króla Władysława IV Wazy.
Jest to Festiwal niezwykły, bo wymyślony, organizowany od 20 lat i finansowany oddolnie, bez wsparcia funduszy rządowych, marszałkowskich czy unijnych, finansowany wyłącznie przez podmioty z ziemi rodzinnej Macieja Kazimierza Sarbiewskiego (instytucje kultury, szkoły, parafie, banki, samorządy, organizacje pozarządowe – w br. 21 podmiotów).
Całość koordynuje Stowarzyszenie Academia Europaea Sarbieviana (AES, założone w 2006 r. na plebanii w Sarbiewie, nazywane dzieckiem ciechanowskich literatów), na czele z prezeską, pisarką i badaczką dr Teresą Kaczorowską (podczas Gali w płońskim MCK została za to doceniona i honorowana przez wicestarostę Jacka Ryzińskiego pamiątkową nagrodą).
Teresa Kaczorowska ze starostą Jackiem Ryzińskim
Jubileuszowy XX Festiwal miał jeszcze bogatszy niż zwykle program, gdyż w tym roku przypada 430. urodzin „polskiego Horacego”- Sejm uczcił to specjalną Uchwałą, a na Litwie ogłoszono ten rok Rokiem Sarbiewskiego. W festiwalowym programie były: cztery koncerty, sesja naukowa (w Płocku), dwa programy poetycko-muzyczne przygotowane przez młodzież (Czerwińska i Płońska) recytującą poezję „polskiego Horacego”, Noc Poetów (w historycznej Sienkiewiczówce w Poświętnem), wystawa „Madonny ukochane” śp. poety i malarza Daniela Ratza (w Płońsku i w Sarbiewie), przygotowana przez Sławomira Zmysłowskiego z Płocka.
Młodzież z ZS w Czerwińsku nad Wisłą przygotowała pod okiem polonistki dr. Wioletty Żórawskiej wzruszający program poetycko-muzyczny
Biblioteka w Płońsku przygotowała uczniów wszystkich płońskich szkół z recytają wierszy M.K. Sarbiewskiego, towarszy im młodzi muzycy z PSM. I st. w Płońsku
Rozstrzygnięto także cztery konkursy (w tym trzy dla młodzieży: krasomówczy, recytatorski i na prelekcję multimedialna o M.K. Sarbiewskim). Natomiast międzynarodowy konkurs poezji dla dorosłych rozstrzyga się podczas płońskiej Gali w j, polskim i łacińskim. Edycję polską (dwudziestą z kolei) wygrały same kobiety, wszystkie z Mazowsza: Anna Maria Kobylińska, Warszawa (I nagroda), Zuzanna Lipiec, Warszawa (II nagroda) i Jolanta Michalska, Płock (III nagroda).
Z kolei w wersji łacińskiej pierwsze miejsce zajął Beniamin Detry (z Belgii), drugie Martin Freundorfer (z Austrii), trzecie – Marina Garanin (z Włoch). W ogóle konkurs poezji w wersji łacińskiej cieszył się tym roku większym powodzeniem niż w wersji polskiej, że jury kierowane przez łacinnika, dr. Marcina Locha przyznało jeszcze kilka wyróżnień – otrzymali je: Barbara Dowlasz (z Austrii), Artem Guglia (z Włoch), Thien Nguyen (z USA) i Savino Mauro Pallottino (z Włoch).
Czy to sygnał, że łacina zaczyna znowu cieszyć się wśród młodych powodzeniem i wraca do łask? A także chrześcijański etos?
Organizatorzy i laureaci konkursów poezji „O Laur Sarbiewskiego” w j. polskim i łacińskim
Fragment koncertu galowego w MCK Płońsk
Laureat Beniamin Detry (z Belgii) z przewodniczącym jury dr. Marcinem Lochem
Były też prelekcje, stoiska z książkami, msza św. w intencji poety w Sarbiewie, zwiedzanie romańskiej bazyliki w Czerwińsku, walne zgromadzenie AES, piękna jubileuszowa GALA w płońskim MCK. Ale najważniejszym akcentem – i sukcesem! – jubileuszowego Festiwalu była premiera dzieła M.K. Sarbiewskiego „Liryki i epody”, przetłumaczonego z łaciny przez prof. Elwirę Buszewicz na współczesny język polski.
Tom wydała Academia Europaea Sarbieviana, pod redakcją Teresy Kaczorowskiej (z jej Słowem Wstępnym), a sfinansowały go trzy samorządy: powiat płoński, miasto Płońsk i gmina Baboszewo.
Fragment koncertu galowego w MCK Płońsk
Wystawa Madonny ulubione śp. Daniela Ratza GALA MCK Płońsk 2025
Festiwal miał też wymiar historyczny. Podczas sesji naukowej w Płockim Towarzystwie Naukowym, na Wzgórzu Tumskim w Płocku, w obecności biskupa płockiego Szymona Stułkowskiego, wybrano w Rzymie nowego papieża Leona XIV. Miejmy nadzieję, że to dobry znak dla „polskiego Horacego” i o nim wdzięcznej pamięci…
W Płockim Towarzystwie Naukowym odbyła się sesja naukowa o M.K. Sarbiewskim, z udziałem ordynariusza Diecezji Płockiej biskupa Szymona Stułkowskiego.
Jako prezes Zarządu Academii Europaea Sarbieviana gorąco dziękowałam wszystkim partnerom i mecenasom tego wyjątkowego Festiwalu oraz jego uczestnikom! Ale prowadzący jubileuszową Galę, członek Academia Europaea Sarbieviana, recytujący często poezję Sarbiewskiego, napisał do mnie po zakończeniu Festiwalu:
„Największe podziękowania należą się Tobie, Tereso. To Ty w nas obudziłaś radość wiedzy o Sarbiewskim i radość spotkań z tymi, którzy widzą wielkość i głębię jego poezji. Festiwal jest niezwykłym, cudownie pięknym spotkaniem w przestrzeni intelektualnej przygody, poczucia dobra i piękna poetyckich strof. No i jest dotknięciem tajemnicy poezji, tajemnicy która nas wciąga, zachwyca skojarzeniami, rytmem, rymem, doborem słów, wiedzą, kulturą, myślą, która wypełnia naszą wyobraźnię.
Dla mnie to cud, że mogę być w takim świecie i spotykać wszystkich Was…dziękuję Bogu, że świat pamięci o Sarbiewskim otacza mnie tak niezwykłymi ludźmi, z którymi rozmowy są światłem i radością przemijania”.
Teresa Kaczorowska – inicjatorka i dyrektor Festiwalu
Aktor Maciej Gąsiorek z poseł Anną Cicholską w MCK w Płońsku
Teresa Kaczorowska