Ciechanowskie Zeszyty Literackie Nr 15, „Powstanie styczniowe w literaturze”, Związek Literatów na Mazowszu, Ciechanów 2013 – wersja PDF (2,07 mb)
Od redakcji
Miło mi donieść, że nasz periodyk doczekał jubileuszu. Przekazuję bowiem Czytelnikom już piętnasty – a więc jubileuszowy – numer „Ciechanowskich Zeszytów Literackich”. Nosi on tytuł Powstanie styczniowe w literaturze, a to również ze względu na jubileuszową datę (150-lecie wybuchu) tego największego zrywu niepodległościowego Polaków, który na Płn. Mazowszu silnie zaznaczył swoją obecność.
Z pewnością to sukces, że od piętnastu lat, zainteresowani literaturą i kulturą Północnego Mazowsza, mogą sięgać do naszego periodyku (co roku poświęconego – w dużej mierze – konkretnemu tematowi). Zwłaszcza, że cały czas redagujemy pismo społecznie, w niewielkim gronie, i właściwie bez pomieszczenia redakcyjnego.
W dodatku sponsorów nam również nie przybywa – na przykład w tym roku koszty druku pomógł pokryć jedynie Starosta Ciechanowski. Wsparła pismo też gmina Przasnysz, która zakupiła trochę egzemplarzy rocznika – pismo zaangażowało się bowiem w przypomnienie powstańców-literatów z jej terenu (szczególnie Józefa Narzymskiego z Bogatego).
Nie płacimy honorariów współautorom – zapraszamy ich jedynie na uroczystą promocję naszego rocznika podczas dorocznej Ciechanowskiej Jesieni Poezji, kiedy tradycyjnie odbywa się promocja naszego periodyku. Cieszymy się więc tym bardziej, że udało nam się przetrwać przez te piętnaście lat. Możemy też z radością stwierdzić, że pismo trafia nie tylko do ponad trzydziestu najważniejszych bibliotek w Polsce (Biblioteka Narodowa nadała pismu ISBN i ISSN), ale ma też wielu wiernych czytelników i odbiorców w kraju oraz za granicą.
Warto jeszcze odnotować, że jest to czwarty z kolei numer wydany przez niezależny Związek Literatów na Mazowszu – wcześniej wydawaliśmy go bowiem pod egidą Ciechanowskiego Oddziału Związku Literatów Polskich, który w 2009 roku przekształcił się w niezależny, samodzielny Związek Literatów na Mazowszu (ZLM).
Jak zwykle w „Ciechanowskich Zeszytach Literackich” prezentujemy twórczość nie tylko naszych autorów, ale różnych – starając się przekazać literackie tradycje regionu i odnotować najważniejsze wydarzenia w literaturze – czyli i z romantycznej Ziemi Ciechanowskiej, ale i szerzej z Mazowsza, a także z kraju i zagranicy.
Tegoroczny tytuł – Zeszytu i jego pierwszego wiodącego rozdziału – Powstanie styczniowe w literaturze – pochodzi od obchodzonej w 2013 roku w Polsce 150. rocznicy powstania styczniowego. Dużo miejsca poświeciliśmy w nim szczególnie trzem pisarzom powstańcom z Płn. Mazowsza: Józefowi Narzymskiemu, Tomaszowi Kolbe oraz Leopoldowi Dobrskiemu.
Są to postaci mało znane, stąd rocznik nasz spełni z pewnością dużą rolę w edukacji i kultywowaniu pamięci o literatach-uczestnikach zrywu narodowego z 1863 roku. Zwłaszcza iż w rozdziale Powstanie styczniowe w literaturze prof. Ewa Paczoska z Uniwersytetu Warszawskiego opisuje jak szerokim echem insurekcja ta odbiła się w całej literaturze ogólnopolskiej, zaś Barbara Petrozolin-Skowrońska naświetla jego rys historyczny, począwszy od 1860 roku.
Ponadto publikujemy rozmowę z Marianną Zawadzką, autorką nowej książki o tym powstaniu, recenzję dramatu scenicznego „1863”, autorstwa ciechanowianina Jana Rzewnickiego () oraz kilka wierszy naszych poetów inspirowanych zrywem sprzed 150 lat.
Zapraszam też Czytelników CZL nr 15 na Strony nasze, gdzie jak zwykle, publikujemy dowolne utwory członków Związku Literatów na Mazowszu. Warto też zajrzeć na Strony gościnne, ażeby poznać dokonania współczesnych autorów z różnych zakątków kraju oraz z zagranicy. Ciekawostką jest, że na łamach pisma cały czas żyje, odkrywany na nowo od 2005 roku przez ciechanowskich literatów – „polski Horacy”, czyli Maciej Kazimierz Sarbiewski.
Plonem jest powstanie Academii Europaea Sarbieviana (AES) oraz organizowane co roku Międzynarodowe Dni M. K. Sarbiewskiego „Chrześcijański Horacy z Mazowsza”, z których relację znajdą Państwo także tym numerze, pióra nowego członka AES, poety Marka Czuku z Łodzi. Polecam też rozprawę Rafała Jaworskiego z Tychów, poety i malarza, który poprzez udział w ogólnopolskim konkursie poetyckim „O Laur Sarbiewskiego” zafascynował się tym sławnym poetą epoki baroku.
Pragnę zachęcić też do lektury tekstu swojego autorstwa – o wspólnocie ideowym dwóch wielkich jezuitów z Mazowsza: M. K Sarbiewskiego oraz Piotra Skargi, którego rok obchodziliśmy w 2012 roku.
Natomiast Opinogórskie Spotkania z Literaturą, które od pięciu lat organizuje z wybitnymi pisarzami Muzeum Romantyzmu w Opinogórze – a ja prowadzę je w nowym Dworze Krasińskich – są w tym numerze bardzo skromne. Z powodu braku funduszy w minionym roku odbyło się tylko jedno, czternaste z kolei spotkanie – za to niezwykle ciekawe – z Krzysztofem Andrzejem Jeżewskim z Paryża. Stąd w tym numerze znajdą Państwo relację i utwory tego znanego, bardziej na Zachodzie niż w Polsce poety, tłumacza, erudyty.
Z kolei w rozdziale Laureaci naszych konkursów literackich prezentujemy – jak co roku – poezję nagrodzoną w dwóch ostatnich edycjach ogólnopolskich konkursów poezji, które współorganizujemy z różnymi instytucjami kultury: „O Laur Opina” (Ciechanów-Opinogóra) i „O Laur Sarbiewskiego” (Płońsk). W ten sposób możemy dodatkowo zaprezentować naszym Czytelnikom utwory dziesięciu poetów z terenu całego kraju.
Kolejny rozdział Recenzje, wspomnienia, opinie omawia nowo wydane książki naszych literatów. W ostatnim dziale Wydarzenia, kronika staraliśmy się, jak zwykle, odnotować najważniejsze zdarzenia z działalności Związku Literatów na Mazowszu oraz udział jego członków w szeroko pojętym życiu literackim w regionie, kraju i poza granicami. Cenne są też relacje z naszych imprez, m.in. XVII Ciechanowskiej Jesieni Poezji, II Leśnych Impresji, czy poetyckich spotkań w Ostrołęce i Łochowie, gdzie niektórzy z nas zostali zaproszeni.
W sumie w tegorocznym zeszycie prozę i poezję prezentuje aż 35 autorów, w tym trzech z zagranicy (z USA, Serbii, Belgii). Mam nadzieję, że jubileuszowy, piętnasty numer pisma, wzbogacony licznymi fotografiami, zaciekawi Państwa bardziej jak zwykle. Dziękujemy wszystkim Autorom za utwory, samorządowi powiatowemu i gminie Przasnysz za pomoc w wydaniu periodyku, zaś Czytelników prosimy o dalsze trwanie z nami. Cieszymy się, że stworzone w 1999 roku przez miejscowych literatów pismo stało się już trwałą wartością kultury – nie tylko na Ziemi Ciechanowskiej, i nie tylko na Mazowszu.
Teresa Kaczorowska
8 sierpnia 2013
