IV Dni Sarbiewskiego I Jego Academia

IV Dni Sarbiewskiego I Jego Academia

Rozwija się pamięć o pochodzącym z Mazowsza jezuicie Macieju Kazimierzu Sarbiewskim, wybitnym poecie XVII-wiecznej Europy, uhonorowanym poetyckim Wawrzynem przez papieża Urbana VIII (1625). W maju odbyły się już IV Dni „polskiego Horacego”, krystalizuje się też idea powstania SARBINUM w jego rodzinnym Sarbiewie pod Płońskiem.

IV Międzynarodowe Dni ks. M. K. Sarbiewskiego „Chrześcijański Horacy z Mazowsza” (9-11 maja), podobnie jak przed rokiem, rozpoczęły się w Płońsku-Poświętnem – dorocznym Walnym Zgromadzeniem Academii Europaea Sarbieviana (AES). Stowarzyszenie to powstało w lipcu 2006, na plebanii w Sarbiewie (w KRS zostało zarejestrowane 2 stycznia 2007). Jego członkowie to zarówno lokalni twórcy, animatorzy kultury, duchowni i samorządowcy, jak też ceniące „polskiego Horacego” osoby z kraju i z zagranicy, w tym uczeni i najsławniejsi sarbiewolodzy.

Wszyscy postawili sobie za cel (w przyjętym Statucie) nie tylko propagowanie twórczości literackiej i naukowej najwybitniejszego poety łacińskiego baroku ks. Macieja Kazimierza Sarbiewskiego, ale także przypomnienie wartości artystyczno-duchowych epoki baroku oraz krzewienie tradycji kulturowych i historycznych Mazowsza z czasów I RP.

Po niespełna dwóch latach działania AES ma już się czym pochwalić. Jest prawnym właścicielem gruntu (0,444 ha) pod budowę „Dworu Sarbiewskich” w Sarbiewie, który zamierza uczynić światowym ośrodkiem twórczym, badawczym i muzealnym, pracującym nad literaturą i kulturą baroku poprzez pryzmat M. K. Sarbiewskiego.

Działkę tę Akademia nabyła po bardzo korzystnej cenie od samorządów gminnego i powiatowego, w centrum wsi nad rzeką Raciążnicą – w historycznym miejscu, gdzie stał niegdyś dwór właścicieli Sarbiewa – czyli rodziny Sarbiewskich herbu Prawdzic. AES ma też już koncepcję architektoniczną SARBINUM, opracowaną przez młodą architekt Julię Karłowską z Warszawy – która zaprojektowała dwór w stylu mazowieckim wraz z oficyną (tj. przyszłą karczmą polsko-litewską z hotelikiem, mającą zarobić na utrzymanie ośrodka).

Jak informował na Walnym zarząd AES, obecnie trwają już prace nad przygotowaniem wniosku aplikacyjnego o środki UE na budowę SARBINUM Stowarzyszenie ma też inne sukcesy, jak swój hymn (kompozycja Ireny Podobas do ody Sarbiewskiego pt. Do źródła Sony), własne logo (prezent artysty Janusza Golika z Warszawy), wydany w trzech językach kolorowy folder, pierwsze dary finansowe. Udało się też ogłosić pierwszą edycję konkursu dla liceów ogólnokształcących na Mazowszu (poprzez Mazowieckie Kuratorium Oświaty, pod patronatem Wojewody Mazowieckiego) „Maciej Kazimierz Sarbiewski (1595-1640) – poeta, teoretyk literatury, znawca kultury antycznej” (jego rozstrzygnięcie odbyło się w ubr. Mazowieckim Urzędzie Wojewódzkim w Warszawie, zaś nagrody to wycieczki do Rzymu i Wilna).

Dzięki współpracy zarządu AES z polsko-niemieckim poetą Józefem Plessem, utworzony został też już pierwszy Oddział AES poza granicami – w Lubece w Niemczech, który poparli uczeni z 17 uniwersytetów niemieckich – zaś kolejne mają powstać w Wilnie i Rzymie. Udało się też wykonać projekt rewitalizacji istniejącego do dziś w Sarbiewie zabytkowego zespołu: kościoła, plebanii i cmentarza, a nawet przygotować i rozdać pierwsze legitymacje członkowskie AES. Ale przede wszystkim Academia zdołała zaskarbić sobie życzliwość wielu środowisk, począwszy od samorządów wszystkich szczebli, poprzez liczne instytucje kultury (muzea, biblioteki, centra kultury), szkoły i uczelnie, parafie i Jezuitów, stowarzyszenia i organizacje społeczne, aż po najwyższe władze państwowe, z parlamentarzystami włącznie.

– Przy takim wsparciu, w atmosferze entuzjazmu i zaangażowania na rzecz wskrzeszenia pamięci naszego wielkiego rodaka, na pewno cele strategiczne zostaną zrealizowane – podkreślali okoliczni samorządowcy: starosta płoński Jan Mączewski, burmistrz Płońska Andrzej Pietrasik i wójt gminy Baboszewo Wiesław Przedpełski. – I pamięć o wielkim poecie uwieńczonym laurem papieskim, profesorze Akademii Wileńskiej, doradcy króla Władysława IV Wazy trwać już będzie nieprzerwanie… – dodawali jego badacze, ludzie pióra, artyści i inni entuzjaści ożywienia chlubnej pamięci o „sarmackim Horacym”, którzy przybyli z Polski, Litwy, Niemiec, a nawet z Afganistanu.

Byli wśród nich: Irena Podobas, dr o. Stanisław Opiela, i Janusz Paczkowski (Warszawa), badacze: prof. Juliusz Chrościcki, prof. Jan Dzięgielewski i prof. Janusz Rohoziński, dr Elżbieta Musiał-Zaborowska (Warszawa, Pułtusk, Poznań), poeci: Barbara Gruszka-Zych (Katowice), Józef Pless (Niemcy), Romuald Mieczkowski (Wilno), Andrzej Zaniewski i Grzegorz Wiśniewski (Warszawa), Daniel Ratz (Płock) i wielu innych gości.

Academia Europaea Sarbieviana była w tym roku po raz pierwszy głównym organizatorem rozpoczętych po II Walnym Zgromadzeniu IV Dni ks. M. K. Sarbiewskiego „Chrześcijański Horacy z Mazowsza” (wcześniej rolę tę pełnił Ciechanowski Oddział ZLP, ich inicjator w 2005 r. – z okazji 410. rocznicy urodzin poety z Sarbiewa), ale odpowiadało za nią wiele podmiotów wchodzących w skład Komitetu Organizacyjnego. Ta międzynarodowa impreza, którą honorowym patronatem objęli już drugi rok Marszałek Sejmu RP oraz Ordynariusz Diecezji Płockiej, zaś medialnym m.in. TVP Kultura i TVP 3, pragnie w maju każdego roku upowszechniać na żywo twórczość i życie poety.

Objęła swoim zasięgiem już kilka miejscowości, tj. niemal połowę terenu Diecezji Płockiej: Płońsk, Sarbiewo, Rostkowo, Przasnysz i Ciechanów. Również w tym roku miała charakter zarówno literacki (spotkania pisarzy z czytelnikami; Noc Poetów), naukowy (odczyty: prof. Juliusza Chrościckiego i prof. Janusza Rohozińskiego), jak i edukacyjny (konkursy dla młodzieży, liczne uczestnictwo w koncertach poetycko-muzycznych, spotkaniach, mszach św., itp.).

W sumie rozstrzygnięto w tym roku aż cztery konkursy „O Laur Sarbiewskiego”: IV Ogólnopolski Konkurs Poetycki (w MCK w Płońsku, jury pod przewodnictwem jezuity o. dra Stanisława Opieli), IV Konkurs Krasomówczy dla Młodzieży z Mazowsza (w Szkole Podstawowej im. M. K. Sarbiewskiego w Sarbiewie, jury przewodniczył prof. Janusz Rohoziński), III Konkurs Plastyczny dla Młodzieży (w Centrum Kultury i Sztuki w Ciechanowie, dyr. Stanisław Kęsik), II Konkurs Recytatorski Poezji M.K. Sarbiewskiego dla Szkół Podstawowych Gminy Baboszewo (organizatorem była Szkoła Podstawowa im. M. K. Sarbiewskiego w Sarbiewie – dyr. Mariusz Pasterowski i ks. Witold Godleś). Szerokie uczestnictwo w tych konkursach było bardzo budujące, podobnie jak fakt, że nagrody w nich fundowały różne podmioty: samorządy wszystkich szczebli, centra kultury, AES, szkoły, Akademia Humanistyczna im. A. Gieysztora w Pułtusku.

Siłą tegorocznych IV Dni… były również koncerty. W czasie inauguracji – zorganizowanej jako Gali w sali kina MCK w Płońsku – ze wspaniałym recitalem wystąpił Stanisław Sojka i jego zespół (m.in. ze swoim synem perkusistą i wokalistą, 27-letnim Kubą). Wielki artysta jak zwykle zachwycił swoją wrażliwością i artyzmem, zwłaszcza, że głównie wykonywał własne kompozycje do znanych utworów poetyckich, jak Tryptyk Jana Pawła II, a także do poezji Herberta, Szymborskiej, Miłosza, Iwaszkiewicza. Mistrzowska interpretacja i wspaniała muzyka Sojki wywołała poetyckie skupienie pełnej widowni MCK w Płońsku, która pożegnała go owacjami na stojąco, domagając się wielokrotnych bisów.

Podobnie gorąco przyjęto dwa spektakle muzyczno-poetycko-taneczne pt. Silviludia (na kanwie utworu M. K. Sarbiewskiego), w wykonaniu międzynarodowej grupy artystycznej „Sarbievius Cantans” oraz Józefa Plessa (czytał utwory Sarbiewskiego nagrodzone w konkursie), a wyreżyserowane przez Irenę Podobas z Warszawy. Te zaprezentowane w klimacie baroku widowiska (stroje z epoki, dawne instrumenty, muzyka, taniec) odbyły się po mszach św. w dwóch zabytkowych mazowieckich kościółkach: pw. św. Stanisława B. i M. w Sarbiewie oraz św. Stanisława Kostki w Rostkowie. Grupa „Sarbievius Cantans” zainaugurowała też 10 maja I Festiwal Muzyki Barokowej w Płońsku – wspaniałym koncertem „Perły Muzyki Baroku”, w kościele św. Michała Archanioła.

Bardzo się podobał również koncert Zespołu Muzyki Dawnej „Horendus” z Gimnazjum nr 3 w Ciechanowie, który można było usłyszeć 11 maja w Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie, po odczycie prof. Juliusza Chrościckiego z Warszawy. Ten światowej sławy uczony, zajmujący się „polskim Horacym” od ponad 30 lat, wygłosił ciekawy, odkrywczy dla licznie przybyłych ciechanowian odczyt Peter Paul Rubens a Maciej Kazimierz Sarbiewski. W tym roku zostanie on opublikowany w najnowszym numerze Ciechanowskich Zeszytach Literackich.

Jak zwykle wzruszające momenty podczas tych trzech dni przeżywano „u źródeł”, czyli w Sarbiewie. W rodzinnej wsi „polskiego Horacego”, po rozstrzygnięciu konkursu krasomówczego, w którym w pięknie jak zwykle udekorowanej sali gimnastycznej udział wzięło aż 25 młodych oratorów z Płn. Mazowsza, uczniowie z rodzicami oraz nauczyciele Szkoły Podstawowej im. M. K. Sarbiewskiego przeszli ze sztandarem swojego patrona do kościoła, a za nimi uczestnicy imprezy… A potem w XVII-wiecznej, drewnianej świątyni modlono się wspólnie w intencji poety z Sarbiewa oraz ludzi kultury. W piękną majową pogodę, przy kwitnących przydrożnych bzach i sadach, wielu obejrzało sielską działkę nad rzeką, naprzeciwko kościoła, gdzie ma powstać SARBINUM…

Dodać należy, że wszędzie lokalne samorządy gościły uczestników imprezy iście po staropolsku, a koordynowała ją Teresa Kaczorowska (prezes AES). Dla wielu odkryciem było miejsce urodzenia patrona młodzieży, św. Stanisława Kostki w Rostkowie, pow. Przasnysz, gdzie po mszy św. w intencji dwóch sławnych jezuitów oraz koncercie, podejmował wszystkich gościną w plenerze samorząd gm. Czernice Borowe, na czele z wójtem Zbigniewem Brzezińskim. Z kolei zespół folklorystyczny z sąsiedniej gminy Krasne przywiózł osobiście wójt Paweł Kołakowski.

Współorganizatorów i sponsorów było zresztą wielu, w sumie ponad 20, może warto jednak ich wymienić: Academia Europaea Sarbieviana w Sarbiewie, MCK w Płońsku, Urząd Marszałkowski Woj. Mazowieckiego, Mazowieckie Centrum Kultury i Sztuki, CKiS w Ciechanowie, Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie, Muzeum Historyczne w Przasnyszu, Szkoła Podstawowa im. ks. Macieja Kazimierza Sarbiewskiego w Sarbiewie, Urzędy Gminy w Baboszewie i Czernicach Borowych, parafie w Sarbiewie i Rostkowie, Akademia Humanistyczna im. A. Gieysztora w Pułtusku, Starostwa Powiatowe w Płońsku i Przasnyszu; Urzędy Miasta w Płońsku i Przasnyszu; Jezuici w Warszawie, Publiczna Biblioteka Miejska w Płońsku, Mazowiecki Ośrodek Doradztwa Rolniczego Oddział „Poświętne” w Płońsku, I LO w Płońsku, MDK w Przasnyszu.

Żegnając się organizatorzy IV Dni… i członkowie AES wyrazili nadzieję, że na III Walnym Zgromadzeniu oraz V Dniach M.K. Sarbiewskiego (w drugi weekend maja 2009), dowiedzą się, iż projekt budowy Dworu Sarbiewskich został wysoko oceniony, że otrzymał unijne fundusze, a wtedy idea powstania SARBINUM w „sielskim siole” sławnego barokowego poety będzie już bliska, co przysporzy sławy Mazowszu i Polsce.